Bilgi İçeriği
1) Bayram gecesi ihyâsı müstehab olan gecelerdendir, dolayısıyla o gece bu namazla, tesbih etmekle, Kur'ân-ı Kerîm okumakla, zikir ve duâ ile ihyâ edilmelidir. Rasûlüllâh bayram gecelerini ibâdetle ihyâ edenlerin kalplerinin ölmeyeceğini ve îmân nurları- nın sönmeyeceğini vaad etmiştir. Zeyd ibni Abdirrahmân ibni Esved (Radıyallahu Anh) Ramazan Bayramı gecesini ihyâ ederken "Bu gece insanların gâfil olduğu bir gecedir." diyerek terâvîh namazının bitmesi nedeniyle bayram gecesi insanların cemâatle namazdan ve zikirden gaflet ettiklerine dik- kat çekmiştir. (İbnü'l-Cevzî, Kitâbu'n-Nûr fi fezâili'l-eyyami ve'ş-şühûr, Süleymaniye Kütüphanesi, Nafiz Paşa Kısmı, no:329, verak:24) Bayram gecelerini, Allâh-u Teʻâlâ'yı zikretmek, namaz kılmak ve diğer ibâdetlerle ihyâ etmek müstehaptır. Bu husustaki delîlimiz Ebû Ümâme (Radıyallâhu Anh) dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerîftir ki, Rasûlüllâh bu hadîs-i şerifte şöyle buyurmuştur: عَنْ أَبِي أُمَامَةَ رَضِيَ اللهُ تَعَالَى عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ تَعَالَى عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ قَامَ لَيْلَتَيِ الْعِيدَيْنِ مُحْتَسِبًا لِلَّهِ، لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ.» "Her kim sevabını Allâh-u Teʻâlâ'dan umarak bayram gecelerini (ibâdetle) ihyâ ederse, (âhireti unutup dünyaya bağlanmakla) kalplerin öldüğü gün onun kalbi öl- mez." (İbnü Mâce, es-Sıyâm:68, no:1782, 1/567) Alimler bayram gecelerinin ne kadarlık bir zamanının ibadetle geçirileceği hakkında ihtilaf etmişlerdir. Bu hususta en sağlam görüş, gecenin büyük bir kısmının ibâdetle ge- çirilmesidir. Ayrıca "Muayyen bir vakit içerisinde geceleyin kalkıp ibâdet edilmekle de o gece ihyâ edilmiş olur." diyen âlimler mevcuttur. Burada geçen "Kalbi ölmez." ifadesi "Kâfir olmaz." demektir. Bu mânâ Enâm Sûre- si'nin, yüz yirmi ikinci âyet-i kerîmesinde geçen: اوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ "O kimse ki (kâfirlik döneminde) ölü (gibi) biriyken Biz (îmân nasîb ederek) onu di- riltmişiz." (En âm Süresi:122'den) kavl-i şerîfinden alınmıştır. Zîrâ burada ölü kabûl edilen kâfirin îmânla diriltilmesi konu edilmektedir. Bâzılarına göre de, kalbin ölmemesi dünyayı sevmemesi, dünyayı âhirete tercih etme- mesi demektir. Nitekim Rasûlüllâh: »لَا تُجَالِسُوا الْمَوْتُى "Ölülerle birlikte oturmayın." (Seyyid 'Alî Zâde, Şerhu Şir'ati'l-İslâm, sh:147) buyurmuştur ki bu- nun mânâsı: "Kalbi ölü olan dünyâcı zenginler ile birlikte oturmayın." diye şerhedilmiş- tir. Bazı ulemâ kalbin ölmemesini ölüm hâlinde, kabirde ve kıyâmette hayrette (şaşkın hâlde) kalmaması ve zarara uğramaması şeklinde açıklamışlardır.
